Wakacje kredytowe – jak zawiesić spłatę rat kredytu hipotecznego

W razie kłopotów finansowych spłatę kredytu hipotecznego można chwilowo zawiesić. Dowiedz się, jak to zrobić – i jakie konsekwencje mogą z tego wynikać.

Kredyt hipoteczny to pożyczka zaciągana na kilkanaście, a nieraz nawet na kilkadziesiąt lat. Trudno przewidzieć, co się w tym czasie wydarzy. Na szczęście banki zdają sobie sprawę z tego, że nawet osoby o wysokiej zdolności kredytowej potrafią doświadczać niekiedy przejściowych trudności ze spłatą zobowiązania. Większość kredytodawców dopuszcza więc możliwość nieodprowadzenia kilku rat. Rozwiązanie to potocznie określa się mianem wakacji kredytowych. Przeczytaj, na jakich zasadach można z niego skorzystać – i jakie konsekwencje się z tym wiążą.

Uwaga: w związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 w połowie marca 2020 r. Związek Banków Polskich (ZBP) wypracował kilka rekomendowanych przez rząd rozwiązań dotyczących wakacji kredytowych. W czerwcu, na mocy tzw. Tarczy Antykryzysowej 4.0, wprowadzono w tym zakresie kolejne, ustawowe zmiany. Informacje na temat tego, jak różnią się one od standardowo przyjętych procedur, zawarliśmy w ramkach.

Powiększenie rodziny, poważna choroba, utrata pracy lub części przychodów – ale też zakup np. samochodu czy zagraniczny wyjazd… Istnieje wiele powodów, dla których uiszczenie miesięcznej raty kredytu hipotecznego potrafi się okazać bardziej problematyczne niż zwykle. Opóźnienia w płatności mogą skutkować nałożeniem rozmaitych kar umownych, a także zostać odnotowane w BIK. Da się jednak tego uniknąć bez zaciągania kolejnych pożyczek ani nadwerężania domowego budżetu. Wystarczy złożyć w banku wniosek o wakacje kredytowe.

Warunki, na jakich można to zrobić, w każdej instytucji są nieco inne – ale zawsze opisane w umowie kredytowej. Warto dokładnie przeczytać ten fragment przed podpisaniem dokumentu, bo nawet jeśli nie jest to czynnik decydujący o zaciągnięciu kredytu w danym banku, to przynajmniej będzie wiadomo, na co można liczyć i czego się spodziewać. Poniżej prezentujemy, jak różne podejście do poszczególnych kwestii potrafią mieć kredytodawcy.

Czas trwania wakacji kredytowych

Spłatę kredytu zawiesić można, w zależności od banku, na okres wynoszący od zaledwie miesiąca do nawet kilkunastu miesięcy.

Częstotliwość przerw w odprowadzaniu rat

Niektóre banki pozwalają wnioskować o wakacje kredytowe tylko raz w roku kalendarzowym, inne – tylko parę razy w ciągu całego okresu spłaty. Jeszcze inne ustalają na ten czas „pulę” miesięcy wolnych od rat, którą można podzielić w dowolny sposób. Są też takie, które wymagają, aby pomiędzy jednymi a drugimi wakacjami upłynął co najmniej rok.

Zawieszenie spłaty kredytu w ramach Tarczy Antykryzysowej 4.0 trwa maksymalnie 3 miesiące. Kredytobiorca może przy tym o nie zawnioskować, nawet jeśli skorzystał już z wakacji kredytowych w porozumieniu ze swoim bankiem – lub nadal z nich korzysta. W tej drugiej sytuacji pomyślne rozpatrzenie wniosku oznacza automatyczne zakończenie owych wakacji i rozpoczęcie zawieszenia ustawowego.

Zakres ulgi w spłacie

Wakacjami kredytowymi „all-inclusive” można by nazwać okres całkowicie wolny od płacenia rat. Zdarza się jednak i tak, że do banku nie trzeba odprowadzać tylko części kapitałowej bądź (rzadziej) odsetkowej – natomiast tę drugą już owszem. Pierwsze z tych dwóch rozwiązań nazywa się też często nie tyle wakacjami kredytowymi, ile raczej karencją.

Zawieszenie spłaty kredytu w ramach Tarczy Antykryzysowej 4.0 dotyczy całej raty – nawet jeżeli dana umowa kredytowa nie przewiduje takiej możliwości.

Sposób uregulowania odroczonej należności

Niestety, wakacje kredytowe w przeciwieństwie do tych chociażby szkolnych trzeba będzie kiedyś „odrobić”. Raty nie zostają tu bowiem darowane – odsuwa się w czasie jedynie termin, w którym należy je zapłacić. Narosłą wtedy kwotę można rozłożyć na wszystkie pozostałe raty (albo tylko na kilka z nich), przez co oczywiście ich kwota ulegnie podwyższeniu; można też utrzymać wysokość rat na podobnym poziomie, zwiększając za to ich liczbę, czyli wydłużając okres spłaty. W niektórych bankach to ostatnie rozwiązanie dopuszcza się tylko w sytuacji, gdy całkowity czas kredytowania nie przekracza jakiejś ustalonej wartości, np. 10 lat. Jeśli zaś i jedna, i druga opcja wchodzi w grę, kredytobiorca nierzadko może wynegocjować tę, którą preferuje. Wzrost kosztów odsetkowych, a więc też wzrost całkowitej kwoty do spłaty ma miejsce niestety w obydwu przypadkach (p. niżej).

Zawieszenie spłaty rat w ramach Tarczy Antykryzysowej 4.0 przyrównać można raczej do wciśnięcia przycisku pauzy na kredycie: odsetki nie są wtedy naliczane, a okres kredytowania automatycznie wydłuża się o czas tego zawieszenia. Proporcjonalnemu przesunięciu ulegają też wszystkie inne terminy zawarte w umowie. Kredytobiorca nadal musi uiszczać tylko składkę ubezpieczenia związanego z kredytem.

Warunki, jakie należy spełnić

Jeśli chodzi o to, kto może liczyć na odroczenie spłaty, większość kredytodawców zajmuje akurat podobne stanowisko: zgoda na wakacje kredytowe udzielana jest tylko tym, którzy do tej pory spłacali zobowiązanie regularnie i terminowo. Różny może natomiast być „czas próby”. W wielu bankach wniosek o chwilowe zawieszenie spłaty kredytu można złożyć nie wcześniej niż po 12 miesiącach. Ale są instytucje, w których wystarczy odprowadzić wcześniej tylko od trzech do sześciu rat kapitałowo-odsetkowych.

Wewnętrzne regulacje każdego banku określają ponadto, na ile dni (zwykle 3-10) przed datą płatności raty, która miałaby już zostać objęta wakacjami kredytowymi, należy złożyć o nie wniosek.

Wniosku tego najczęściej nie trzeba uzasadniać. Czasami jednak zdarza się, że odpowiednie jego umotywowanie pozwala skorzystać z opcji zasadniczo niedostępnych. Są np. banki, które pozwalają zawiesić spłatę rat tylko na miesiąc, ale jeśli powodem wakacji kredytowych mają być narodziny dziecka, a wniosek zostanie złożony na pół roku przed porodem, to wakacje te wydłuża się do 3 miesięcy. Są i takie instytucje, które potrafią udzielić karencji nawet na parę lat, jeśli kredytobiorca zaciąga pożyczkę na zakup, remont lub budowę kolejnej nieruchomości. Z drugiej strony istnieją też banki, w których nie tylko trzeba np. przyznać się do pogorszenia sytuacji materialnej wraz z podaniem jego przyczyn, ale w dodatku udowodnić, że podjęło się działania mające na celu przywrócenie wymaganej zdolności kredytowej.

Aby można było zawiesić spłatę kredytu w ramach Tarczy Antykryzysowej 4.0, spełnione muszą być właściwie tylko dwa warunki. Pierwszym jest zaciągnięcie tego kredytu na co najmniej pół roku przed 13 marca 2020 r., a drugim – utrata przez kredytobiorcę pracy lub innego głównego źródła dochodu po tej dacie. Nie trzeba przy tym dostarczać żadnych dokumentów, wystarczy we wniosku zawrzeć oświadczenie o pogorszeniu się sytuacji finansowej wskutek pandemii. Ustawowe zawieszenie spłaty może dotyczyć jednak tylko jednego zobowiązania u jednego kredytodawcy. Jeśli ktoś ma więcej kredytów w danym banku, musi wybrać, który z nich chciałby chwilowo przestać spłacać.
Nie można zawiesić ponadto spłaty przeterminowanego zadłużenia ani kredytów z bieżącymi dopłatami Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), choć niewykluczone, że w tym drugim przypadku wkrótce zostaną wypracowane rozwiązania, które to zmienią.

Jak złożyć wniosek o wakacje kredytowe

Samo złożenie wniosku o wakacje kredytowe tudzież karencję nie jest niczym trudnym. Można go dokonać w oddziale banku, telefonicznie lub przez internet – za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej lub wysyłając wiadomość e-mail. Wzór formularza do wypełnienia powinien znajdować się na stronie www danej instytucji.

Pamiętaj, że samo złożenie wniosku nie wystarczy. Bank musi jeszcze go pozytywnie rozpatrzyć, a najpewniej też sporządzić aneks do umowy i ustalić nowy harmonogram spłaty rat po zakończeniu wakacji kredytowych. Bez tego niewpłacenie raty w terminie może zostać uznane po prostu za opóźnienie w spłacie, skutkujące co najmniej naliczeniem odsetek karnych – i trudnościami w dalszym ubieganiu się o wakacje kredytowe.

Maksymalne uproszczenie procedur, możliwość składania wniosków o wakacje kredytowe bez potrzeby udawania się do oddziału banku (nawet jeśli umowa kredytu tego nie dopuszczała) i przyspieszony tryb ich rozpatrywania Związek Banków Polskich wprowadził już w marcu. Tarcza Antykryzysowa 4.0 tutaj akurat już niewiele zmieniła oprócz ewentualnie tego, że jeśli kredytobiorca spełnia odpowiednie wymogi (wymienione w poprzedniej ramce), to w wielu instytucjach wnioski akceptowane są teraz wręcz automatycznie.

Wakacje kredytowe – ile to kosztuje

Choć złożenie wniosku zazwyczaj nic nie kosztuje, to już za wprowadzenie aneksu i zmiany w harmonogramie niektórzy kredytodawcy mogą pobierać opłaty. Ale wcale nie z tego powodu część osób uważa wakacje kredytowe za wyjście umiarkowanie opłacalne. Gdzie więc tkwi problem? Otóż należy pamiętać, że w okresie, w którym nie trzeba odprowadzać rat, odsetki od pożyczonego kapitału są cały czas naliczane – i dodawane do tego kapitału. Uzyskana suma stanowi zaś podstawę naliczania kolejnych odsetek zgodnie z oprocentowaniem. To właśnie dlatego wartość rat rośnie, nawet jeśli okres spłaty zostaje wydłużony. Podwyżka jest po prostu znacznie mniejsza, niż gdyby całość zobowiązania miała być uregulowana w pierwotnie założonym terminie.

Zniesienie opłat i prowizji związanych z zawieszeniem spłat rat w bankach, które takie opłaty pobierały, obowiązuje już od marca. Kredytodawcy nadal jednak mogli w okresie tego zawieszenia naliczać i kapitalizować odsetki – zmieniła to dopiero Tarcza Antykryzysowa 4.0. Jak już wspomniano, jedynym dodatkowym kosztem dla osób zawieszających spłatę kredytu na mocy specustawy są więc opłaty ubezpieczeniowe. Jeśli należysz do tych osób, pozostała część artykułu już cię nie dotyczy. 🙂

Najwięcej za wakacje kredytowe zapłacą ci, którzy przez pewien czas nie będą odprowadzać rat w ogóle, za to później będą spłacać je dłużej. W znacznie lepszej sytuacji są posiadacze kredytów, których okres spłaty nie ulegnie wydłużeniu. Koszt zawieszenia płatności jedynie części odsetkowej bądź kapitałowej zależy natomiast bardziej od tego, jak długo już jest spłacany dany kredyt, jako że ta pierwsza na początku obowiązywania umowy stanowi znacznie większy ułamek (nawet ok. 3/4) raty. Z tego zresztą względu wnioskowanie wówczas o karencję polegającą na nieodprowadzaniu części kapitałowej nie ma większego sensu, bo nie odciąży to za bardzo twojego budżetu.

Zmiana proporcji między częścią kapitałową i częścią odsetkową następuje dopiero mniej więcej w połowie okresu kredytowania przy ratach stałych i tylko trochę wcześniej przy malejących. Dynamikę tego procesu opisaliśmy szczegółowo w artykule „Raty równe czy malejące – co wybrać?”. Z kolei jeśli interesuje cię bardziej precyzyjne oszacowanie, ile wyniósłby koszt wakacji kredytowych w twoim konkretnym przypadku, w sieci znaleźć możesz specjalnie opracowane w tym celu kalkulatory. Z ich pomocą – po wprowadzeniu parametrów takich jak początkowa kwota kredytu, jego oprocentowanie, okres kredytowania, wartość uregulowanych już do tej pory rat oraz planowany czas zawieszenia spłaty – wyliczysz nie tylko dodatkowy koszt obsługi zadłużenia, ale też krótkoterminowo zaoszczędzoną dzięki wakacjom albo karencji kwotę.

Czy warto zdecydować się na wakacje kredytowe

Porównując te dwie wartości, łatwiej ci będzie ocenić, czy jest to rozwiązanie dla ciebie. Nie da się bowiem udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o opłacalność wakacji kredytowych. Wiele zależy tu od indywidualnej sytuacji kredytobiorcy. Niektórzy woleliby raczej pożyczyć pieniądze od krewnych lub znajomych albo skorzystać z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców prowadzonego przez BGK, niż ryzykować, że za jakiś czas spłacanie wyższych rat będzie dla nich problemem. Z drugiej strony nie każdy kwalifikuje się do otrzymania pomocy z Funduszu, nie każdy też może liczyć na pożyczkę od bliskich. Wtedy wakacje kredytowe mogą okazać się dobrym sposobem, by przetrwać chwilowy kryzys finansowy, dając czas na znalezienie nowego źródła przychodów lub reorganizację wydatków. A także chroniąc np. przed zaciągnięciem niekorzystnie oprocentowanej chwilówki na spłatę bieżącej raty.

Przeszukaj bazę 1504 okazji na zakup mieszkania na ListaPrzetargow.pl »

Zdjęcie: Pexels.com