Tytuł egzekucyjny a tytuł wykonawczy

Różnica między tytułem egzekucyjnym a tytułem wykonawczym jest co prawda nieduża, ale za to bardzo istotna. Dowiedz się, co oznacza każde z tych pojęć.

Każdy, kto interesuje się kupnem zadłużonych nieruchomości, prędzej czy później zetknie się z określeniami takimi jak „tytuł egzekucyjny” i „tytuł wykonawczy”. Te dwa pojęcia różnią się zasadniczo tylko jednym szczegółem – ale owa różnica potrafi mieć ogromne znaczenie. Warto wiedzieć, na czym ona polega, nie tylko w kontekście lokali wystawianych na aukcjach komorniczych.

Terminy „tytuł egzekucyjny” i „tytuł wykonawczy” są bowiem istotne praktycznie zawsze, kiedy w grę wchodzi odzyskanie wierzytelności na drodze sądowej.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. (Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U.2019.0.1460 t.j.)

Co to jest tytuł egzekucyjny

Jeżeli sąd stwierdzi, że wysunięte przez wierzyciela roszczenie względem dłużnika jest zasadne, wystawia poświadczający to dokument zwany właśnie tytułem egzekucyjnym. Zawiera on precyzyjne, jasno sformułowane informacje takie jak:

• dane wierzyciela i dane dłużnika (wraz z numerami PESEL, NIP czy KRS w przypadku podmiotów prawnych, tj. firm),
• kwota, której dotyczy postępowanie (lub dokładny opis zobowiązania o charakterze niepieniężnym),
• termin, do którego należność powinna zostać uregulowana,
• ewentualne warunki, jakie muszą zostać w tym celu spełnione,
• szczegóły dotyczące ograniczenia odpowiedzialności dłużnika.

W tytule egzekucyjnym określa się też często, do kiedy wierzyciel ma prawo wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności (o której napiszemy szerzej za chwilę).

Tytułem egzekucyjnym może być np.:

• orzeczenie sądu – prawomocne lub takie, które podlega natychmiastowemu wykonaniu,
• orzeczenie referendarza sądowego – jw.,
• wyrok sądu polubownego bądź zawarta przed nim ugoda,
• akt notarialny.

W dokumencie muszą się jednak koniecznie znaleźć informacje wymienione powyżej. Sądowe pismo stwierdzające tylko, że pomiędzy stronami postępowania istnieje stosunek prawny uzasadniający domaganie się zwrotu długu, nie jest tytułem egzekucyjnym. Egzekucja na takiej podstawie może dotyczyć wyłącznie kosztów procesowych. Trzeba też pamiętać, że nie każda ugoda czy wyrok kwalifikuje się po prostu do egzekucji, a w związku z tym nie może być tytułem egzekucyjnym.

Co to jest tytuł wykonawczy

Z drugiej strony sam fakt wystawienia tytułu egzekucyjnego nie wystarcza, aby egzekucji dokonać. Postępowanie egzekucyjne może bowiem zostać wszczęte tylko na podstawie dokumentu zwanego tytułem wykonawczym. W polskim prawie wyróżnia się zasadniczo cztery rodzaje takich dokumentów:

• tytuły wykonawcze wystawiane przez sądy karne,
• tytuły wykonawcze wystawiane przez organy rozstrzygające sprawy w postępowaniu karnoskarbowym,
• tytuły wykonawcze wystawiane w toku postępowania egzekucyjnego w administracji,
• cywilne tytuły wykonawcze.

Jeśli chodzi o zadłużonych właścicieli nieruchomości, to w ich przypadku najczęściej zastosowanie znajduje ów ostatni wariant. Tytułem wykonawczym jest tu zaś… tytuł egzekucyjny – tyle że zaopatrzony we wspomnianą już klauzulę wykonalności.

Co to jest klauzula wykonalności

Klauzula wykonalności natomiast to akt sądowy stwierdzający, że tytuł egzekucyjny, którym dysponuje wierzyciel, „nadaje się do wykonania”, czyli innymi słowy – że dopuszczalne jest na jego podstawie przeprowadzenie egzekucji przeciwko dłużnikowi.

Ten ostatni do momentu nadania klauzuli wykonalności ma prawo formalnie nie zgodzić się z sądowym nakazem zapłaty. Na etapie tytułu wykonawczego już jednak ewentualny sprzeciw (dotyczący choćby istnienia długu lub jego wysokości) będzie nieskuteczny – i to nawet jeśli dopiero w tym momencie miałoby się okazać, że np. wierzyciel zażądał w pozwie za dużej kwoty! Możliwe jest natomiast wniesienie zażalenia na samo nadanie klauzuli wykonalności (o tym, jak i kiedy to zrobić, dłużnik zostaje pouczony w momencie otrzymania zawiadomienia o wszczęciu egzekucji).

Nadania klauzuli dokonuje sąd lub referendarz sądowy, zwykle na posiedzeniu tzw. niejawnym, przy którym nie są obecne strony postępowania. Ale uwaga – czyni to z urzędu tylko wtedy, gdy również postępowanie zostało wszczęte z urzędu lub gdy chodzi o tytuł egzekucyjny zasądzający alimenty. W przeciwnym razie to wierzyciel musi złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności. Może to zrobić nie wcześniej niż po upływie terminu na wniesienie przez dłużnika środka odwoławczego. Na wydanie klauzuli wykonalności sąd ma teoretycznie zaledwie 3 dni robocze; w praktyce jednak trwa to zwykle nieco dłużej, bo do kilkunastu dni.

Klauzula wykonalności może przybrać postać opatrzonej podpisem sędziego lub referendarza pieczęci umieszczonej na tytule egzekucyjnym, może też zostać do niego doklejona lub doszyta (bardzo ważne jest wówczas, by na zszyciu tudzież linii sklejenia znalazła się pieczęć dowodząca, że łączenia dokonał sąd, oraz by dane w klauzuli i tytule egzekucyjnym się zgadzały). Coraz częściej spotyka się też klauzule wykonalności w formie elektronicznej, umieszczane we właściwym systemie teleinformatycznym i opatrywane kwalifikowanym podpisem elektronicznym sędziego lub referendarza, który wydaje dane postanowienie.

Tytuł wykonawczy u komornika

Mając już tytuł wykonawczy – czyli tytuł egzekucyjny, któremu sąd nadał klauzulę wykonalności – można udać się do komornika w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Co ważne, należy przedłożyć oryginał tytułu wykonawczego (nie może być to np. kopia poświadczona za zgodność z oryginałem przez notariusza). Komornik nie weryfikuje już bowiem jego zasadności czy wymagalności, ale dokładnie sprawdza wszystko pod względem formalnym. Czyli np. bada stan pieczęci sądowej, aby upewnić się, że dokument jest autentyczny. Sprawdza też, czy dane w tytule egzekucyjnym, klauzuli wykonalności i wniosku o wszczęcie egzekucji są identyczne. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości wierzyciel może zostać wezwany do usunięcia tzw. braków formalnych.

Organ egzekucyjny (czyli właśnie komornik) musi się też upewnić, czy zgodnie z klauzulą wykonalności tytuł egzekucyjny podlega wykonaniu w całości, czy tylko częściowo (a jeśli tak, to w jakim zakresie). Bo trzeba wiedzieć, że tytuł wykonawczy nie musi obejmować wszystkich roszczeń objętych tytułem egzekucyjnym – a wierzyciel nie może żądać od dłużnika więcej, niż to zaznaczono w klauzuli. Sprawdzenia wymaga ponadto, czy tytuł wykonawczy wystawiono przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim. W takiej sytuacji należność można ściągnąć tylko z majątku osobistego dłużnika, jego wynagrodzenia itp. Egzekucji nie można przeprowadzić bowiem z majątku wspólnego małżonków – chyba że tytuł ten wystawiono przeciwko nim obojgu.

Przeczytaj: Jak kupić mieszkanie na licytacji komorniczej – poradnik krok po kroku

Tytuły egzekucyjny i wykonawczy a licytacje komornicze

Na koniec informacja, która z pewnością zainteresuje osoby chcące kupić mieszkanie na licytacji komorniczej. Otóż po wygraniu prowadzonej przez komornika aukcji i wpłaceniu na rachunek depozytowy sądu zadeklarowanej kwoty (pomniejszonej o wpłacone na wstępie wadium) sąd wydaje tzw. postanowienie o przysądzeniu własności. Po uprawomocnieniu dokument ten nie tylko potwierdza prawo własności do nieruchomości, ale też stanowi tytuł wykonawczy, niezbędny np. do tego, by komornik mógł rozpocząć ewentualną eksmisję poprzednich lokatorów (gdyby nie chcieli oni opuścić lokalu dobrowolnie).

Jeszcze kilka lat temu postanowienie o przysądzeniu własności było zaledwie tytułem egzekucyjnym. Wprowadzona w 2012 r. nowelizacja przepisów ułatwiła jednak nabywcom faktyczne wejście w posiadanie mieszkania czy domu kupionego na licytacji komorniczej, usuwając konieczność dodatkowego wnioskowania o nadanie klauzuli wykonalności.

Przeszukaj bazę 1504 okazji na zakup mieszkania na ListaPrzetargow.pl »

Zdjęcie: Pixabay.com