Jeśli istnieją wątpliwości odnośnie przebiegu granic działki, na przykład w sytuacji sporu sąsiedzkiego, warto jak najszybciej zadziałać. W artykule wyjaśnimy jak wygląda procedura sprawdzenia przebiegu granic, oraz rozgraniczenie nieruchomości.
Jak dowiedzieć się o przebiegu granic?
Informacje o przebiegu granic nieruchomości znaleźć można w krajowym systemie informacji o terenie, który prowadzony jest przy udziale Organów Służby Geodezyjnej i Kartograficznej w formie systemu teleinformatycznego bazy danych (zbiory danych przestrzennych infrastruktury informacji przestrzennej).
Mówiąc prościej – jeśli potrzebujemy uzyskać informacje o przebiegu granic działki, należy zwrócić się do odpowiedniej jednostki administracyjnej w starostwie powiatowym (urzędzie miasta na prawach powiatu) właściwym ze względu na położenie tej działki. Zwykle taką jednostką jest wydział geodezji, infrastruktury, lub pokrewny. Może to być też Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Tam uzyskamy wypis i wyrys z ewidencji gruntów i budynków.
Co istotne, o taki dokument może wystąpić właściciel nieruchomości, inna osoba, która ma prawo do dysponowania tą nieruchomością, bądź osoba lub przedsiębiorstwo, które ma prawne powody do uzyskania go.
Wypis i wyrys z ewidencji gruntów można obecnie dostać w wersji papierowej, jako wydruk, albo w wersji elektronicznej. Nie mniej jednak ewidencja gruntów i budynków prowadzona winna być wyłącznie w wersji cyfrowej.
O wskazanie przebiegu granic działki w terenie należy się zwrócić do uprawnionego geodety. Geodeta na podstawie wypisu i wyrysu z ewidencji, a także informacji pobranych z Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego, obejmujących między innymi:
- rejestr podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych,
- szczegółowe osnowy geodezyjne,
- bazę danych obiektów topograficznych,
- oraz inne dane;
przy wykorzystaniu specjalistycznego sprzętu – może w terenie wskazać punkty graniczne dla danej działki, bądź nieruchomości obejmującej kilka działek.
Ten artykuł jest częścią cyklu poświęconego zagadnieniom związanym z zakupem działki. Każdy z artykułów możesz czytać osobno, kompleksową wiedzę uzyskasz jednak po przeczytaniu wszystkich:Cykl artykułów „Zakup działki - wszytko, co warto wiedzieć”
Przebieg postępowania o rozgraniczenie nieruchomości
Jeśli w terenie istnieją nienaruszone znaki i ślady graniczne, co do których nie ma wątpliwości, że zostały prawnie przyjęte, wskazanie punktów i linii granicznych przez geodetę jest dość oczywiste. Jeśli powstają jakieś wątpliwości, konieczne może być wznowienie granic, lub przeprowadzenie procedury administracyjnej dotyczącej rozgraniczenia nieruchomości.
Wszelkie czynności związane z granicami nieruchomości, wymagają czynnego udziału właściciela tej nieruchomości, oraz właścicieli bądź osób posiadających prawo do dysponowania nieruchomością, która tę granicę z naszą nieruchomością dzieli. W postępowaniu administracyjnym, prawa właścicieli działek zabezpieczone są poprzez zawiadomienie ich o odbywającym się postępowaniu oraz umożliwieniu udziału w poszczególnych etapach procedury, w tym poprzez składanie zastrzeżeń, zażaleń na postanowienia i odwołań od decyzji.
Bardzo istotnym elementem czynnego udziału stron w postępowaniu rozgraniczeniowym, jest stawienie się stron na gruncie. Strony postępowania zostają powiadomione o planowanym terminie przeprowadzenia przez geodetę czynności zmierzających do ustalenia przebiegu granic i wezwane do stawienia się na gruncie w tym terminie. Brak stawiennictwa bez uzasadnionej przyczyny nie wstrzymuje czynności. Usprawiedliwiona nieobecność natomiast powoduje wstrzymanie czynności na czas nie dłuższy niż miesiąc.
Jeśli wszystkie strony stawią się na wezwanie, geodeta przeprowadza czynności zmierzające do ustalenia przebiegu granic, z których spisuje protokół. Czynności te omówimy w dalszej części artykułu. Wszyscy obecni mają prawo do zajęcia stanowiska, które zostaje odnotowane w protokole, a po jego odczytaniu mogą protokół podpisać, bądź odmówić podpisania – co także zostaje odnotowane.
Podstawa prawna
Zasady postępowania rozgraniczeniowego, udział geodety w pracach geodezyjnych i kartograficznych, jak również sposób prowadzenia i uzyskiwania informacji z ewidencji gruntów i budynków, regulowane są przepisami Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j Dz. U. z 2020 r. poz. 2052 ze zm.) oraz rozporządzeniami wykonawczymi do tej ustawy.
Czynności geodety zmierzające do ustalenia przebiegu granic
Geodeta wyznacza przebieg granic działki w oparciu o dokumenty i pomiary terenowe. Wszelkie działania w terenie podlegają zgłoszeniu w Powiatowym Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (P-ODGiK).
Jeśli właściciel działki posiada dokumenty dotyczące przebiegu granic, czy historii działki, winien je przekazać geodecie. Geodeta pobiera także dokumentację z Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego, a następnie analizuje zawarte w nich informacje. Strony postępowania, to jest właściciele działek sąsiednich, także mogą mu przekazać dokumentację znajdującą się w ich posiadaniu. Na podstawie tych dokumentów i przeprowadzonej analizy, geodeta może wykonać szkic obrazujący wstępne ustalenie przebiegu granic.
Geodeta ustala też termin rozpoczęcia czynności w terenie. W interesie stron jest stawienie się w wyznaczonym dniu i miejscu.
Uwaga! Jeśli właściciel sąsiedniej działki zmarł i nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe, czyli nie jest możliwe ustalenie stron postępowania, czynności geodety mogą zostać odroczone do czasu ustalenia stron. Można z tej sytuacji wybrnąć wnioskując do właściwego sądu o ustalenie tymczasowego kuratora danej nieruchomości.
W trakcie czynności sprawdzona zostaje tożsamość obecnych osób, a jeśli obecni są wszyscy wezwani, lub nieobecne osoby nie są usprawiedliwione, geodeta przeprowadza wywiad terenowy. Polega on na odszukaniu znaków granicznych i określeniu, w oparciu o dokumentację, czy nie zostały przesunięte, uszkodzone, bądź nie uległy całkowitemu zatarciu.
Do ustalenia granic geodeta wykorzystuje przede wszystkim znaki graniczne, a w wypadku ich braku – ślady graniczne, mapy i dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej. W oparciu o powyższe dowody geodeta stabilizuje punkty graniczne, wskazuje przebieg granicy stronom i wykonuje pomiar granicy oraz trwałych elementów zagospodarowania terenu, które mają wpływ na jej przebieg. Następnie sporządza protokół graniczny i odczytuje go wobec wszystkich obecnych. Obecne osoby podpisują protokół. Jak wcześniej wspomnieliśmy, każda ze stron ma prawo wypowiedzenia się w trakcie sporządzania protokołu, co zostaje odnotowane, może też odmówić podpisania, co także jest odnotowane.
Wznowienie granic
Jeśli znaki i ślady graniczne w terenie uległy zatarciu, przeprowadzana jest procedura administracyjna dotycząca wznowienia granic. Nie jest ona elementem procedury rozgraniczeniowej, lecz odrębną procedurą, którą można wszcząć po próbie ustalenia granic. Wznowienie granic oznacza ich odtworzenie i może przebiec bezproblemowo, może jednak wywołać spór pomiędzy sąsiadami i konieczność przeprowadzenia rozgraniczenia.
Spór o granice nieruchomości
Jeśli już w trakcie postępowania rozgraniczeniowego geodeta stwierdzi, że na skutek zatarcia znaków i śladów granicznych, oraz wobec niewystarczających dowodów w postaci dokumentów, nie da się jednoznacznie i bezsprzecznie ustalić granicy, może ustalić jej przebieg na podstawie oświadczenia stron. Jeśli obie strony są zgodne, sprawa jest rozwiązana. Zawarcie ugody wobec geodety ma tutaj moc ugody sądowej i zastępuje protokół graniczny. Granica zostaje uznana za prawnie przyjętą.
Brak porozumienia stron w trakcie przeprowadzania czynności zmierzających do ustalenia granic oznacza tymczasowe utrwalenie i pomiar granic oraz sporządzenie protokołu wraz z opinią dotyczącą ich przebiegu i przekazanie protokołu do organu prowadzącego postępowanie. Sprawa zostaje umorzona z urzędu i przekazana do sądu, który rozpatruje ją w trybie postępowania nieprocesowego. Taki spór o granicę działki może, niestety, toczyć się dość długo.
Zalety i wady cyfryzacji informacji o terenie
Warto wiedzieć, że cyfryzacja informacji sprawia, że zyskujemy coraz bardziej dokładne narzędzia służące do określania położenia obiektów w przestrzeni. Ponieważ jednak podziały geodezyjne mają długą historię, spory o granice wcale nie należą do rzadkości.
W okresie powojennym mapy geodezyjne sporządzano między innymi na podstawie zdjęć lotniczych. Wykonywane one były na papierze, w dużej skali, gdzie grubość narysowanej linii granicznej, w terenie oznaczać mogły metr, lub nawet więcej. Mapy papierowe były powielane, co, mimo zachowania odpowiednich procedur i stosowania precyzyjnego – jak na tamte czasy – sprzętu, doprowadzało do przekłamań.
W terenie, mimo tego, że na właścicielu nieruchomości ciąży obowiązek ochrony znaków granicznych, rzeczywistość pokazuje, że znaki te mogą ulec zatarciu, czy przesunięciu.
Wprowadzenie obowiązku digitalizacji informacji o terenie miało na celu usprawnienie procedur, jak również doprowadzenie do tego, że informacje te staną się bardziej przejrzyste i jednoznaczne. Ponieważ jednak wciąż znajdujemy się w okresie przejściowym, trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że rzeczywistość może czasem odbiegać od tego, co jest narysowane na mapach.
Przeszukaj bazę 3201 okazji na zakup działki na ListaPrzetargow.pl »
Zdjęcia: Pexels.com
