Wynajem mieszkania obywatelom Ukrainy stał się powszechną praktyką na polskim rynku nieruchomości. Część Ukraińców od dawna pracuje i mieszka w Polsce, a inni byli zmuszeni uciekać przed wojną w swoim kraju. Choć procedura najmu dla tej grupy jest zbliżona do standardowego wynajmu, współpraca z obywatelami innego kraju zawsze wymaga dodatkowej uwagi. W końcu różnice językowe czy konieczność wsparcia przy formalnościach mogą pojawić się na różnych etapach procesu. Aby był on jasny i bezpieczny dla obu stron transakcji, w tym artykule przedstawiamy Ci najważniejsze wskazówki oraz sprawdzone rozwiązania.
Weryfikacja najemcy – na co zwrócić uwagę?
Pierwszym krokiem przy wynajmie mieszkania jest poznanie potencjalnego lokatora. W trakcie oględzin nieruchomości warto poruszyć kwestie, które pozwolą Ci ocenić sytuację finansową, plany oraz wiarygodność najemcy. Pamiętaj, aby prowadzić rozmowę w sposób uprzejmy i neutralny, unikając dyskryminacji, ale stawiając na jasne zasady współpracy. Poniżej znajdziesz listę pytań, posegregowanych tematycznie, które mogą okazać się pomocne.
Sytuacja zawodowa i dochody
- Czy ma Pan/Pani stałą pracę w Polsce?
- Na jakiej podstawie jest Pan/Pani zatrudniona/zatrudniony (umowa o pracę, zlecenie, działalność gospodarcza)?
- Czy może Pan/Pani przedstawić zaświadczenie o dochodach?
Cel i czas trwania najmu
- Na jak długo chce Pan/Pani wynająć mieszkanie i jaki jest cel wynajmu (np. czasowy pobyt związany z okresem wojny, znalezieniem pracy w naszym kraju itp.)?
- Czy planuje Pan/Pani mieszkać w Polsce dłużej?
Liczba osób w mieszkaniu
- Ile osób będzie mieszkać w lokalu?
- Czy wprowadzi się Pan/Pani z rodziną, dziećmi, innymi osobami?
Zwierzęta
- Czy ma Pan/Pani zwierzęta? (jeśli jest to istotne dla Ciebie jako właściciela)
Wcześniejsze doświadczenia z najmem
- Czy wcześniej wynajmował/a Pan/Pani mieszkanie w Polsce lub w innym kraju?
- Czy może Pan/Pani podać kontakt do poprzedniego wynajmującego (jeśli to możliwe)?
Płatności i kaucja
- Czy akceptuje Pan/Pani proponowaną wysokość kaucji i czynszu?
- W jaki sposób planuje Pan/Pani regulować opłaty (np. przelewem, gotówką)?
Jeśli wszystko jest w porządku i druga strona jest zainteresowana zawarciem umowy, to pamiętaj, aby jeszcze przed jej przygotowaniem zweryfikować dokumenty przyszłego najemcy i upewnić się, że ma on prawo do legalnego pobytu w Polsce. Nie powinieneś się obawiać, że prośba o okazanie dokumentów postawi Cię w złym świetle – to po prostu jeden z etapów całego procesu, który wskazuje też na to, że podchodzisz do wynajmu profesjonalnie i jasno komunikujesz swoje oczekiwania.
No dobrze, ale czy to może być obojętnie jaki dokument tożsamości?
Nie – zagraniczny paszport czy prawo jazdy potwierdzi jedynie tożsamość i obywatelstwo. W Polsce, najczęściej używanym przez uchodźców wojennych poświadczeniem urzędowym jest numer PESEL ze statusem „UKR”, który potwierdza ich legalny pobyt i dostęp do usług. W niektórych przypadkach mogą oni również korzystać z tymczasowych zaświadczeń (np. TZTC) lub innych dokumentów tożsamości wydanych przez organy państwowe.
Zapytaj najemcę również o to, czy posiada kartę pobytu w Polsce – stałego bądź czasowego (przy tym drugim okres ważności wynosi od paru miesięcy do kilku lat). Taka karta nie tylko potwierdza legalność przebywania na terenie naszego kraju, ale także wskazuje cel, np. pracę, naukę na uczelni, prowadzenie działalności gospodarczej itp.
Czy wynajem mieszkania uchodźcy wojennemu opiera się na jakichś specjalnych zasadach?
W pewnym zakresie – tak. Być może pamiętasz, że po wybuchu wojny na Ukrainie polski rząd wprowadził „Ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa”. To właśnie ten dokument niejako ułatwił zasady najmu mieszkań dla osób uciekających przed wojną. W jaki sposób?
Otóż, zgodnie z prawem dot. najmu okazjonalnego, najemca musi podać adres innego miejsca, gdzie mógłby się przenieść, jeśli doszłoby do eksmisji. Alternatywnie, powinien przedstawić pisemne oświadczenie osoby, która zgadza się go przyjąć w razie potrzeby. Te wymagania – ze względów humanitarnych – nie obowiązują uchodźców wojennych z Ukrainy.
Co to w praktyce oznacza dla właściciela mieszkania?
Bądź co bądź – pewne ryzyko, bo jeśli najemca-uchodźca nie opuści mieszkania po wypowiedzeniu umowy, to odzyskanie lokalu, poprzez eksmisję, będzie trudniejsze. Jest to proces czasochłonny, a brak mieszkań socjalnych lub tymczasowych, dodatkowo komplikuje sprawę.
Trzeba być również świadomym, że niektórzy ludzie wykorzystują przepisy, składając wnioski o zawieszenie egzekucji (czyli wstrzymanie działań eksmisyjnych) na czas rozpatrywania odwołania. Sąd może przychylić się do takiego wniosku, szczególnie jeśli najemca nie ma gdzie się podziać. Sytuacja ta wymaga więc zaufania i uczciwości między właścicielem a wynajmującym, bo w przypadku konfliktu ten pierwszy może zostać zmuszony do długiej i trudnej walki o odzyskanie swojego mieszkania. Nie piszemy o tym, aby Cię straszyć – chodzi o to, abyś był świadomy obowiązujących przepisów i przeprowadził uważną weryfikację najemcy.
Wynajem mieszkania obywatelom Ukrainy – jak radzić sobie z barierą językową?
Jeśli Twój rozmówca zna podstawy języka polskiego lub angielskiego, staraj się mówić powoli i jasno, używając prostych zdań. Unikaj skomplikowanych wyrażeń prawniczych czy potocznych zwrotów, które mogą być trudne do zrozumienia. Jeśli komunikacja jest częściowo zrozumiała, możesz wspierać rozmowę za pomocą tłumaczeń pisemnych lub aplikacji (Google Translate, Deepl), a przy ustalaniu szczegółów umowy, płatności czy zasad najmu, rozważ skorzystanie z pomocy tłumacza. Pamiętaj, że najważniejsze jest okazanie cierpliwości i wyrozumiałości wobec osoby, dla której język polski jest obcy. Wspólne szukanie rozwiązań komunikacyjnych buduje zaufanie i dobre relacje na przyszłość.
Umowa najmu – jak ją przygotować i o czym pamiętać?
Wszystko poszło sprawnie i omówiliście już szczegóły najmu? Świetnie! Pora je spisać i przygotować umowę. W przypadku wynajmu mieszkania osobom z Ukrainy warto zadbać o kilka dodatkowych elementów. Po pierwsze, jeśli druga strona nie zna języka polskiego, dobrze jest opracować dokument w dwóch wersjach językowych, np. polsko-angielskiej lub polsko-ukraińskiej. Dwujęzyczność eliminuje ryzyko nieporozumień i pozwala obu stronom dokładnie zrozumieć treść umowy.
W umowie należy uwzględnić wszystkie standardowe zapisy, takie jak wysokość czynszu i kaucji, termin i sposób uiszczania płatności, wyraźne określenie, kto pokrywa opłaty za media, czas trwania umowy, zasady korzystania z mieszkania (np. czy mogą przebywać w nim zwierzęta, czy Ty, jako właściciel, będziesz chciał pojawić się w lokalu w określonych z góry terminach itp.). Należy również zapisać, jakie są warunki rozwiązania umowy i dodać klauzulę, która jasno określa zasady odpowiedzialności za ewentualne uszkodzenia lokalu.
Podobnie jak w przypadku najmu dla jakiejkolwiek innej grupy, zaleca się pobranie kaucji w wysokości co najmniej jednomiesięcznego czynszu. Kaucja jest Twoją formą zabezpieczenia na wypadek uszkodzeń mieszkania lub zaległości w płatnościach. Warto pamiętać, że musi ona zostać zwrócona po zakończeniu umowy, o ile najemca nie pozostawił zaległości lub szkód.
Protokół zdawczo-odbiorczy – podstawa bezproblemowego wynajmu
Zanim przekażesz klucze nowemu najemcy, sporządź protokół zdawczo-odbiorczy, który dokumentuje aktualny stan mieszkania i pozwala uniknąć nieporozumień przy zdawaniu lokalu. Jak przygotować taki dokument?
- Przejdź każde pomieszczenie krok po kroku. Zapisz, w jakim stanie są ściany, podłogi, drzwi, okna, meble czy sprzęt AGD. Jeśli są jakieś uszkodzenia, jak rysy na podłodze czy plama na sofie, odnotuj je w protokole. Dla jasności, wyposażenie mieszkania (np. lodówka, stół, krzesła) powinno być wymienione z zaznaczeniem ich stanu technicznego.
- Zapisz wskazania lub zrób zdjęcia liczników prądu, gazu i wody.
- Sfotografuj pomieszczenia mieszkania i jego wyposażenie. Zdjęcia dołącz do protokołu jako załącznik.
- Uwzględnij uwagi najemcy – jeśli takowe zgłosił. Może zauważył coś, czego Ty wcześniej nie dostrzegłeś?
- Przygotuj dwie kopie protokołu i upewnij się, że zostały one podpisany przez Ciebie i najemcę.
Przeszukaj bazę 1504 okazji na zakup mieszkania na ListaPrzetargow.pl »
Zdjęcia: Pexels.com
