Rozwój usług cyfrowych w Polsce, podobnie jak w innych państwach, przyspieszył na skutek pandemii Covid-19, kiedy to korzystanie z e-usług stało się niezbędne. W 2020 roku pojawiły się pierwsze e-licytacje komornicze nieruchomości. Jak zmieniła się od tego czasu popularność tego narzędzia i jakie obowiązują dzisiaj przepisy – o tym w naszym artykule.
Podstawa prawna przeprowadzania elektronicznych licytacji komorniczych
O postępowaniach związanych z egzekucją z nieruchomości mówi Dział VI Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.2023.0.1550 t.j. ze zm.), a rozdział 6a tego Działu odnosi się do sprzedaży nieruchomości w drodze e-licytacji komorniczej. Sposób przeprowadzenia sprzedaży nieruchomości w drodze licytacji elektronicznej oraz sposób uwierzytelniania użytkowników systemu teleinformatycznego obsługującego licytację elektroniczną określone są w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2021 r. w tej sprawie.
Przy postępowaniach elektronicznych istotne jest zapewnienie ochrony praw osób uczestniczących w danym postępowaniu i bezpieczeństwo posługiwania się dokumentami elektronicznymi, jak również sprawne przeprowadzenie licytacji i skuteczność egzekucji. Ważna jest także dostępność do systemów teleinformatycznych. E-postępowania to wciąż nowa dziedzina, w której pojawiają się zagadnienia i problemy, z jakimi nie mieliśmy do czynienia w postępowaniach “analogowych”. Wraz z rozwojem cyfryzacji rozwija się także prawodawstwo z nią związane. Przeanalizujmy zatem, jak obecnie wygląda licytacja komornicza online.
Konto w serwisie Krajowej Rady Komorniczej
Krajowa Rada Komornicza prowadzi serwis internetowy, na którym zamieszczane są obwieszczenia o licytacjach komorniczych. Jest to narzędzie, które wykorzystywane jest znacznie szerzej w całym procesie egzekucyjnym, jednak nie jest to przedmiotem niniejszego artykułu, pozostańmy zatem przy e-licytacjach. Na stronie internetowej KRK oraz w serwisie elicytacje.komornik.pl można znaleźć obwieszczenia o sprzedaży nieruchomości w drodze licytacji elektronicznej. Na stronie ListaPrzetargow.pl publikujemy obwieszczenia, które ukazują się na oficjalnym portalu rządowym.
Obwieszczenia dostępne są dla wszystkich użytkowników portalu, natomiast szczegółowe dane nieruchomości takie jak protokół jej opisu i oszacowania, dostępne są jedynie dla użytkowników posiadających uwierzytelnione konto i zalogowanych w systemie. Aby utworzyć konto należy złożyć wniosek, w którym trzeba podać imiona, nazwisko oraz numer PESEL wnioskodawcy – w przypadku osób, którym nadano ten numer. Jeśli wnioskodawca nie posiada numeru PESEL, winien podać serię, numer i nazwę swojego dokumentu tożsamości oraz nazwę państwa, gdzie ten dokument wydano, a wniosek złożyć za pośrednictwem komornika. W tej sytuacji konto dla użytkownika zakłada komornik sądowy i przesyła wnioskodawcy odpowiednią informację o możliwości zalogowania.
Dodatkowo, wnioskodawca winien podać adres poczty elektronicznej, analogowy adres do korespondencji oraz numer telefonu, jeśli chce otrzymać powiadomienia za pomocą telefonu. Składa także oświadczenie o prawdziwości podanych danych oraz o zapoznaniu się z artykułem Kodeksu postępowania cywilnego dotyczącym doręczeń elektronicznych.
Uwaga! Prawdopodobnie już po publikacji tego artykułu (od 10.12.2023 r.) wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące e-doręczeń, wśród nich obowiązek posiadania adresu do e-doręczeń uwidocznionego w publicznym rejestrze – Bazie Adresów Elektronicznych – przez wiele podmiotów publicznych i część przedsiębiorców. Jest to system odmienny i niezależny od funkcjonującego już e-PUAP. Być może nie będzie już konieczności podawania adresu analogowego, gdyż e-doręczenie pisma urzędowego traktowane będzie równoznacznie z doręczeniem przez pocztę. Okres przejściowy wprowadzania tego systemu potrwa do października 2029 r.
Udział w licytacji prowadzonej drogą elektroniczną
Aby wziąć udział w e-licytacji komorniczej trzeba posiadać opisane powyżej konto w systemie teleinformatycznym. Nie ma ograniczenia co do liczby przetargów, w jakich użytkownik konta może wziąć udział. Aby przystąpić do danego przetargu, należy dokonać zgłoszenia za pomocą systemu, składając równocześnie oświadczenia, że wobec osoby zgłaszającej się nie zachodzą podstawy do wyłączenia od udziału w przetargu, a jeśli potrzebne są dodatkowe oświadczenia lub złożenie dokumentów, należy przedłożyć ich kopie utrwalone w postaci elektronicznej. Jeśli dokumenty wymagają podpisu, powinny być opatrzone podpisem elektronicznym.
Każdemu z uczestników licytacji system przypisuje unikalny identyfikator licytanta, który widoczny jest dla pozostałych uczestników. Wgląd do danych osobowych licytantów, do czasu zakończenia licytacji ma wyłącznie komornik sądowy prowadzący postępowanie egzekucyjne. System, w trakcie prowadzonej licytacji ujawnia licytantom najwyższą aktualną cenę nieruchomości, wraz z identyfikatorem licytanta, który ją oferuje. Podawany jest także czas do zakończenia licytacji. Aby dokonać postąpienia, licytant winien zalogować się na swoim koncie, utworzyć oświadczenie o postąpieniu, a następnie zatwierdzić je. W aktach sprawy automatycznie pojawia się potwierdzenie dokonania postąpienia, z przypisanym mu numerem porządkowym.
Przeczytaj: Licytacje komornicze online – jak wziąć udział w e-licytacji nieruchomości?
Warunki przeprowadzenia licytacji nieruchomości w formie elektronicznej
Procedura licytacji dokonywanej drogą elektroniczną wszczynana jest na wniosek wierzyciela. Istotne jest przy tym zawarte w ustawie KPC założenie, że w przypadku, gdy wierzycieli jest kilku, wystarczy by jeden z nich złożył taki wniosek. W terminie tygodnia komornik musi zawiadomić o fakcie złożenia takiego wniosku dłużnika, informując go której nieruchomości dotyczy przetarg. Podobnie jak w przypadku tradycyjnej licytacji, jeśli licytacja ma dotyczyć więcej niż jednej nieruchomości lub nieruchomość podzielona jest na części, dłużnik może wskazać kolejność licytacji tych nieruchomości, lub części nieruchomości. W zawiadomieniu winien być pouczony, że na określenie tej kolejności ma tydzień od otrzymania zawiadomienia. Licytacja nie może rozpocząć się wcześniej niż dwa tygodnie od określenia kolejności licytacji.
Obwieszczenie o przeprowadzeniu e-licytacji komorniczej również musi się ukazać co najmniej dwa tygodnie przed jej terminem. Jest ono zamieszczane na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej. W obwieszczeniu komornik informuje o fakcie, że przetarg odbędzie się drogą elektroniczną i podaje dokładny termin jego rozpoczęcia i zakończenia. Obwieszczenie zawiera także dane nieruchomości, włącznie z numerem jej księgi wieczystej, określa termin, w którym można będzie obejrzeć nieruchomość, podaje sumę oszacowania i cenę wywoławczą, wraz z informacją o obowiązku uiszczenia rękojmi i o jej wysokości. Ponadto w obwieszczeniu pojawić się musi informacja dotycząca ewentualnych praw osób trzecich.
Rękojmia winna zostać złożona najpóźniej 2 dni przed rozpoczęciem przetargu na rachunek bankowy podany przez komornika. Licytant winien też podać dane oraz złożyć niezbędne oświadczenia i dokumenty, które są niezbędne do wydania postanowienia o przybiciu. Na dzień przed rozpoczęciem przetargu w systemie udostępnione są wszelkie dodatkowe informacje o nieruchomości oraz pouczenia.
Przebieg e-licytacji komorniczej
Czas trwania przetargu prowadzonego drogą elektroniczną wynosi 7 dni, a termin jego rozpoczęcia i zakończenia winien przypadać w dniu roboczym, w godzinach między 9:00 a 14:00. Jeśli jednak postąpienie zostanie zgłoszone na mniej niż 5 minut przed terminem zakończenia, przetarg jest przedłużany o 5 minut od tego momentu. Przetarg wygrywa ten licytant, którego oferta w chwili zakończenia jest najwyższa, o czym komornik informuje pozostałych licytantów.
Protokół z przebiegu przetargu wraz z niezbędnymi dokumentami komornik przesyła do sądu w terminie nie dłuższym niż tydzień, a w ciągu tygodnia od otrzymania protokołu sąd lub referendarz sądowy wydaje postanowienie co do przybicia. Jeśli jest to konieczne, przed wydaniem postanowienia sąd może wysłuchać licytanta, który zaoferował najwyższą cenę.
Pozostałe działania związane z egzekucją z nieruchomości, to jest przybicie czy przysądzenie własności pozostają takie same, jak w przypadku licytacji komorniczych nieruchomości prowadzonych w sposób tradycyjny.
Przeczytaj: Postanowienie o przysądzeniu własności – co oznacza i kiedy jest wydawane
Podsumowanie
Licytacje elektroniczne dotyczą dziś nie tylko trybu uproszczonego, jak to miało miejsce na początku wdrażania tego systemu, lecz wszystkich nieruchomości. Według danych na listopad 2023 obecnie prowadzonych jest ponad 600 e-licytacji nieruchomości, z czego ok. 120 dotyczy domów, niemal 200 dotyczy mieszkań, a ok. 30 to licytacje lokali użytkowych, oraz obiektów związanych z prowadzeniem działalności produkcyjnej, przemysłowej lub usługowej, jak magazyny i hale.
Przeszukaj bazę 1504 okazji na zakup mieszkania na ListaPrzetargow.pl »
Zdjęcia: Unsplash.com
